Over Gabriel Fauré

In 2025 is het 180 jaar geleden dat Gabriel Fauré is geboren. Het COV wil hier aandacht aan besteden door een aantal stukken, waaronder het requiem van Fauré en de Cantiquede Jean Racine ten gehore te brengen. 

Gabriel Fauré is een Franse componist uit de Romantiek. Zijn muziek heeft een verfijnde stijl en was vooruitstrevend voor zijn tijd. Naast componist was Fauré ook organist en docent.

De kleine Gabriel Fauré kon urenlang spelen op het harmonium van een kapelletje in het Zuid-Franse Montgauzy. Een oude, blinde vrouw was onder de indruk van wat ze hoorde en vertelde aan Fauré’s vader hoe muzikaal zijn zoon was. Het was een ontdekking die het leven van Fauré zou bepalen.

Toen Fauré 9 was, besloot zijn vader hem dan ook naar de École Niedermeyer te sturen op aanraden van die vrouw. De school bevond zich in Parijs. Hier zou Fauré worden opgeleid tot koormeester en onderwezen worden in allerlei aspecten van kerkmuziek, zoals Gregoriaans gezang, meerstemmige koorzang uit de Renaissance, harmonie, compositie en literatuur. Ook behoorden orgel- en pianolessen en wekelijkse repetities in het schoolkoor tot het curriculum. Fauré blonk uit: hij won prijzen voor solfège, piano, harmonie, contrapunt en fuga. Met zijn Cantique de Jean Racine won hij de eerste prijs in een compositiewedstrijd van de school. 

Gabriel Fauré en Camille Saint-Saëns

Op de school kreeg hij pianoles van niemand minder dan Camille Saint-Saëns. Het COV vertolkte in 2023 een stuk van hem. Hij spoorde Fauré aan om te gaan componeren en zou een levenslange vriend en mentor blijven. 

Saint-Saëns liet zijn klas ook kennismaken met de hedendaagse muziek. Na zijn opleiding werd Fauré een regelmatige bezoeker van de muzikale salon van Saint-Saëns. Hij maakte kennis met allerlei figuren uit de Parijse muziekkringen. Op 25 februari 1871 richtte hij samen met de componisten Vincent d’Indy, Édouard Lalo, Henri Duparc en Emmanuel Chabrier de Société Nationale de Musiqueoprichtte ter bevordering van hedendaagse Franse muziekop.

Aangemoedigd door Saint-Saëns besteedde Fauré in de jaren na zijn opleiding veel tijd aan componeren. Hij schreef zijn eerste pianostukken, liederen en kerkelijke werken. 

Fauré vormde steeds meer zijn eigen, zo kenmerkende stijl: verfijnd, subtiel, elegant, kleurrijk en lyrisch. De invloed van religieuze muziek, waar hij op de École Niedermeyer en daarna zo veel mee bezig was, is te horen in de serene sfeer van Fauré’s muziek. 

Hij componeerde het liefst kamermuziek, met name pianostukken en liederen. 

Fauré’s muziek werd door sommigen als te modern bestempeld – nu wordt het vooral beschouwd als een brug tussen Romantische en twintigste-eeuwse muziek.

Om te componeren trok Fauré zich terug op het platteland of op een plek aan een Zwitsers meer. Hij genoot er altijd van om zonlicht te zien spelen op de rotsen, het water, de bomen en de velden. “Wat een verschillende effecten, wat een schittering en wat een zachtheid… Ik wou dat mijn muziek net zo veel diversiteit kon laten zien.

Gabriel Fauré

Pas in de laatste jaren van zijn leven kreeg Fauré echt erkenning als componist. Op 75-jarige leeftijd ontving hij de Grand-Croix van de Legion d’honneur, de hoogste en belangrijkste Franse nationale onderscheiding. In 1922 organiseerde de president van Frankrijk, Alexandre Millerand, een eerbetoon aan Fauré. Zijn werken werden uitgevoerd in het bijzijn van de componist, die zichtbaar van de gelegenheid genoot. Op 79-jarige leeftijd stierf Fauré, die toen eindelijk als de grootste hedendaagse componist van Frankrijk werd beschouwd, aan een longontsteking.